Evropska unija priprema spisak uslova za priznavanje garancije porijekla članica Energetske zajednice, kako bi te garancije bile priznate u Evropskoj Uniji. Mapa podrazumijeva da članice, među kojima su i Albanija, BiH, Crna Gora, Kosovo, Sjeverna Makedonija i Srbija, ispune određene uslove koji se najvećim dijelom odnose na evropsku regulativu.
Prijedlog mape puta je pripremila Evropska komisija, zatim su članice Energetske zajednice dale komentare i sada Evropska komisija razmatra te sugestije, i ujedno traži mišljenje svojih članica, objasnila je Naida Taso, ekspert za obnovljive izvore energije iz Sekretarijata Energetske zajednice, a prenosi Balkan Green Energy News.
Kada Evropska komisija pripremi finalnu verziju onda će Ministarsko vijeće Energetske zajednice usvojiti odluku o mapi puta za garancije porijekla, i može da krene njena primjena.
Ministarsko vijeće bi odluku o tome moglo da donese krajem ove ili tokom sljedeće godine, najavila je Taso na konferenciji SEE Energy Day 2024 u Beogradu, koja je održana u organizaciji Montela.
Garancije porijekla priznate samo iz država EU
Taso je pojasnila da je Mapa puta neophodna jer evropska Direktiva o obnovljivim izvorima energije (eng. RED II) ne dozvoljava priznavanje garancija porekla iz zemalja koje nisu članice EU.
Ona je podsetila da je Sekretarijat pokrenuo inicijativu za uspostavljanje regionalnog sistema za garancije porijekla, koji podrazumijeva uspostavljanje devet registara u skladu sa pravilima EU za članice: Albaniju, dva entiteta u BiH (Federacija BiH i Republika Srpska), Crnu Goru, Gruziju, Kosovo, Moldaviju, Sjevernu Makedoniju i Ukrajinu.
Dosad su registre pokrenuli Albanija, Gruzija i Republika Srpska, a juče je ugovor o tome potpisala i Crna Gora. Ali, kako je naglasila, dobra realizacija ove inicijative nije dovoljna da se garancije porijekla priznaju u EU zbog pomenute Direktive.
Četiri grupe uslova za garancije porijekla
Ona je istakla da ne može da govori o svim detaljima mape puta, ali je navela da postoje četiri grupe uslova. Oni se odnose na regulativu, poput direktive RED II, paketa za integraciju sektora električne energije, zatim na primjenu pravila EU za garancije porijekla, kao i na samo funkcionisanje regionalnog sistema garancija porijekla.
Ona je pomenula i Srbiju, koja odavno izdaje garancije porijekla i članica je evropske Asocijacije tijela za izdavanje garancija porijekla (eng. Association of Issuing Bodies – AIB), ali njenim garancijama porijekla ne može da se trguje u EU. Od uslova iz mape puta, kako je dodala, Srbija ispunjava samo jednu grupu kriterijuma.
Sljedeći koraci su odluka o mapi puta Ministarskog vijeća, zatim ispunjavanje kriterijuma, koje mora da ocijeni Evropska komisija, i to za svaku članicu Energetske zajednice posebno, a potom i ulazak u evropski sistem, istakla je Taso.
RS je u junu prošle godine potpisala sporazum o pokretanju nacionalnog registara o garanciji porijekla električne energije u okviru Energetske zajednice.
Osim RS-a, sporazum sa kompanijom Grexel, koja se bavi energetskim sertifikatima, tada je potpisala i Albanija. Od ostalih država Eneregetske zajednice ovaj sporazum potisale su još Srbija i Gruzija.
Grexel je izabran kao kompanija koja će u okviru projekta Sekretarijata za uspostavljanje regionalnog sistema za garancije porijekla, pripremiti devet registara za članice: Albaniju, dva entiteta u BiH, Crnu Goru, Gruziju, Kosovo, Moldaviju, Sjevernu Makedoniju i Ukrajinu.
Garancije porijekla, igraju ključnu ulogu u osnaživanju potrošača i olakšavanju korporativnih ugovora o otkupu električne energije (PPA).
Artur Lorkovski, direktor Sekretarijata rekao je tada da će uspostavljanje registara pružiti krajnjim korisnicima dokaz o porijeklu, osiguravajući transparentnost i odgovornost u energetskom sektoru. “Podstičemo druga tijela koja izdaju garancije porijekla u našim ugovornim stranama da slijede ovaj primjer”, rekao je tada Lorkovski.
U Federaciji BiH je novim energetskim zakonima predviđena skora primjena instrumenta garancije porijekla energije proizvedene iz obnovljivih izvora i propisivanje načina trgovanja potvrdama. Kada se to dogodi Bosna i Hercegovina će napraviti značajan iskorak u procesu transpozicije okolinskog acquisa u oblasti energetike i obnovljivih izvora i investitorima omogućiti ogromne uštede.
